یاد عطرآگین تو،
چه زود در باغ خاطره های ما
خبر از شکوفه ها داد.
چه زود رفتی،
اما این رفتن
پژمردن را ندا نداد.
حافظه ی ما
همانند کودکی که مرگ را نمی شناسد
عطر تو را
از گلهای همیشه بهار خاطره ها
می جوید و می بوید.
تو در میان مان نیستی،
اما در کنارمان نفس می کشی،
زنده و پر شکوفه...
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جمع کنید مرا آی آدما!
جمع کنید!
این روزگار نامروت،
سر بدی با من دارد.
دارد تار و مار می کند دارایی ام را.
و تنها «جدایی» را قسمت من کرده است.
جمع کنید این اهریمن زمانه را
که اول پاره ی تنم، آن «خواهر» همیشه خندانم را از من ستاند.
سپس شانه های «او» را،
که برای گریه کردنم بود از من دریغ کرد.
و اکنون جانم، روحم، برادرم را از من گرفته است.
جمع کنید مرا آی آدما!
این عفریته ی سرنوشت،
بدجوری مرا جا گذاشته است.
بدجوری آشفته ام ساخته است...
و دارد چشمانم را که خیره در زیبایی ها داشت،
امیدم را که سرود فتح فرداها،
غرورم را که برای رفتن زمزمه می کرد،
و احساسم را که با عشق هم پیاله بود،
می گیرد...
جمع کنید آی آدما!
روح خسته ی مرا
دستان تنهای مرا
و قلب رنجور مرا که در گوشه ای افتاده است...
جمع کنیدمرا!
چند ماه پیش، یکی از شب هایی را که در کنار تخت برادرم در بیمارستان بسر می بردم، و هنوز امیدها بی رنگ نبودند، حرفهای زیادی برای گفتن بود. او از گذشته حرف می زد. از زادگاهش... زادگاهی که بدان تعلق داشت. زادگاهی که عاشقش بود. و ما گاهی از درخت خاطرات بالا می رفتیم و افق های کودکی و نوجوانی را از بالای شاخه ها بهتر تماشا می کردیم. او همش دو سالی از من کوچکتر است. و ما وقتی از این شاخه به آن شاخه ی خاطرات می پریدیم، او به وجد می آمد و این یادها مثل معجزه ای به او نیروی زندگی می داد. او را تشویق می کرد تا به دیدار آن روزها بشتابد.
روزهایی که او با صدایش در مجالس شادی می پراکند.
ـ یادت می یاد برادر؟! اون جشن عروسی ... وقتی می خوندی هیچکس را یارای نشستن نبود و همه باید تو میدون می رقصیدند؟
ـ آره، یادمه ...
ـ یادت می یاد اون آهنگ ترکی رو ... ؟ وقتی می خوندی هم اشک و هم شادی رو یه جا توی چهره ی آدم ها می نشوندی؟
او مکث کرد. و حالا چهره ی مهربانش حرف می زد.
ـ آره خوب یادمه ... اون آهنگ: «ایلک دفعه ساحیلده ن»...
لبخند بر روحش جاری شد. از من خواست که او را از روی تخت بلند کنم. بلندش کردم. گفت کمکش کنم که روی پا بایستد.
باورم نمی شد. برادرم می خواست راه برود.
آرام از دستاش گرفتم تا روی پا ایستاد. و با هم شروع کردیم به خواندن:
« ایلک دفعه ساحیلده ن ـــــــــــــــــــــــــ گؤردوم اونو من
گیزلی بیر اوشوتمه ــــــــــــــــــــــــ کئچدی قلبیمده ن
توتموشدو اوزونو ـــــــــــــــــــــــــ ماوی خزره
او ده نیزه باخدی ــــــــــــــــــــ من او گؤزلره ....
هامی بیلسه ده ـــــــــــــــــــــــ دینه بیلمه دیم
دینه بیلمه دیم ـــــــــــــنه ائتدیم یار بیلمه دیم»
و او حالا به جوش آمده بود. خودش هم نمی دانست که نیمی از راهروی بیمارستان را با این آهنگ طی کرده بود. من همان موقع ها از سر ذوق این آهنگ را به گیلکی هم ترجمه کرده بودم. بر همان وزن و آهنگ. و برادرم آنرا با استادی ی تمام اجرا می کرد:
اولین بار اونو ــــــــــــــــــ دم ساحل بیدم
او قشنگه چشمه ــــــــــــــــــــــــــــــ می قلب ره بیچـئم
بیته بو خو رویه ــــــــــــــــــــــــبه طرفه خزر
من نیگا کم او نو ــــــــــــــــــــــــــــــ اون جه من بی خبر
می دیله حرفه ـــــــــــــــــــــــ گوته منستم
گوته منستم ـــــــــــــــــــــ چی بوتم یار نونستم....
حالا بیمارستان را روی سر خود گذاشته بودیم. و او قدمهایش را استوارتر به پیش می گذاشت. پرستارها با تعجب و خوشحالی ما را می نگریستند و شاید سر در نمی آوردند که این معجزه ی بی رنگ چطور دارد کارگر می افتد.
...
اما امروز انگار هیچکدام از این آهنگ ها، قدرت اعجاز ندارند. و این معجزه ها، علاوه بر بی رنگ بودن، بی خاصیت هم شده اند. هیچکدام انگار کار نمی کنند...
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اورجینال موزیک: دینه بیلمه دیم
... غروب غمگین تورونتو بعد از خروج از فرودگاه، هنگامی که چشمم به جمال برادر بیمارم افتاد، غمگین تر شد. جمال برادری که دیگر هیچ شباهتی به «او» نداشت. و این اویی نبود که من ماهها پیش هنگام ترک او، دیده بودم. نفهمیدم که چطور باید گریه هایم را پنهان می کردم. پاهایم سست بودند. انگار نای ایستادن نداشتند.
آرام با دستش مرا به طرف خود کشید و در حالی که نای حرف زدن نداشت، گفت:
ـ بالاخره اومدی قارداش؟ و تَرکش بغض هایم، سکوت اتاق را که با نفس های گرم مادر، خواهر، همسرش و برادر دیگرم در هم آمیخته بود، شکست.
دست نحیفش را بالا کرد تا دستانم را بگیرد. به طرفش خم شدم و آرام از گونه هایش بوسیدم. و به خاطر اینکه اشک هایم روی گونه هایش نلغزد، سرم را برگرداندم...
ـ حرف نزن برادر... همه چیز را می توانم بفهمم.
ولی دروغ گفتم. من هیچ چیز را نمی فهمیدم. این آن برادری نبود که ما آنرا همیشه دیده بودیم. این اویی نبود که همیشه در خانه شادمانی و عشق را می پراکند. این اویی نبود که وقتی کسی در خانواده غمگین بود و ناامید، از آینده برایش حرف می زد... و من نمی فهمیدم که چرا فقط در عرض چند ماه؟ چرا اینقدر زود سرنوشتی را رقم می زد که حق او نبود.
به چشمهایم خیره شد. چیزی گفت که دیگر نفهمیدم. و دیگر نتوانستم بغض هایم را هدایت کنم. بیرون آمدم. و روی صندلی پارکی حیاط خانه نشستم. و با گریه خودم را آرام کردم.
مادر و بقیه هم آمدند و همدیگر را در آغوش کشیدیم.
او را در خانه ای نزدیک بیمارستان بستری کرده اند. به آن Hospice یا «خانه ی آرامش» می گویند. خانه ای تمیز با آجر های قهوه ای، و حیاطی با گلهای زیبا، سبزه های تازه که چشم ها را می نوازد. هیچکس از بیرون فکر نمی کند که اینجا جایی است که کسی در آن، انتظار لحظه ای درد آور را می کشد.
***
اما اینجا اتفاقهای دیگری هم می افتد. خواهرم تعریف می کرد که درست قبل از آمدنم شاهد حادثه ای در همین «حیاط» بودند که مثال زدنی ست. سنجاب ماده ای زیر درخت بزرگ حیاط مجبور به بدنیا آوردن بچه ی خود کرد. و سنجاب نر کمی بالاتر از او انگار که مواظب جفت و بچه اش باشد با نگرانی در حالیکه به درخت آویزان بود، اطراف را می پایید. کاش دوربینی بود تا این حادثه که حدود دو ساعت به طول انجامید را ثبت می کرد...
به این ترتیب غروب غمگین تورونتو شاهد تولد یک زندگی ی جدید هم بود. هیچکس هیچوقت نمی داند که یک زندگی به کجا می انجامد. فقط می دانیم که زندگی مجموعه ای است از همه ی این رنگ ها. رنگ هایی که گاهی با هم هیچ تناسبی ندارد. خارج از اراده و انتخاب ما...
خیلی تلاش کردیم
تا قاب های خالی روی دیوار زندگی مان را،
با تصویر حضورمان پر کنیم،
ولی نشد.
یا دیوارها کج بودند،
و یا تصویرها ...
اجازه بده همه ی این تصویرها را،
در خیالم قاب گیرم،
بدون حضور تو ...
این شایعات کم کم شاه را نسبت به وزیر دل چرکین میکند. و بر آن می آید تا سر از اسرار وزیر خود در آورد. یک روز او را نزد خود خوانده و می گوید: ای وزیر ما تا کنون سفره و طعام تو را ندیده ایم.
وزیر می گوید: بر روی چشم قبله ی عالم! جسارتا از آن رو بوده است که خانه خود را بر شما قابل ندانستم. و بدین ترتیب روزی شاه را به خانه ی خود دعوت کرده و سفره بسیار با شکوهی برای او تدارک می بیند. بعد از شام شاه از وی می خواهد تا خانه را بر او نشان دهد. و وزیر چنین کند. در هنگام بازدید اتاق ها، وزیر شاه را از کنار اتاقک کوچکی رد می کند که قفلهای بزرگی بر درب آن آویزان بودند. شاه از او می پرسد: این اتاق از برای چیست؟ و وزیر با اندکی دست پاچکی شاه را به اتاقی دیگر راهنمایی کرده، می گوید که این اتاق شایسته ی اینکه شاه آنرا ببیند نیست. تردید شاه به یقین تبدیل می شود که این اتاق باید همان اتاق گنج پنهان باشد. بنابر این امر می کند که آنرا باز کند. وزیر با احترام سرباز زده ولی در نهایت به ناچار قفل ها را باز می کند و شاه داخل اتاقک می شود.
چند چاروق و پاپوش کهنه، چرمکی، گاز انبر، درفش، سوزن، نخ، شانه ی چوبی و... محتوی اتاقک بود. شاه با حیرت از او می پرسد که اینها برای چیست؟
وزیر با متانت جواب می دهد: منکه خدمت قبله ی عالم عرض کردم که این اتاق شایسته ی دیدن نیست. و سپس در ادامه می گوید:
ـ در واقع این اتاق گنج من است.
شاه با حیرت می پرسد: اما در اینجا که چیز پر بهایی وجود ندارد.
وزیر در جواب می گوید که اینها برای او بسیار با ارزشند. چرا که شغل او روزگاری «پاپوش دوز» یا کفاش بوده است. و از آنجا با تلاش و کوشش به مقام صدارت رسیده است. هرگاه باد نخوت و تکبر بر دماغ او وزیدن می گیرد، وزیر به این اتاق وارد شده و اندکی با خود خلوت می کند و یاد آنروزهای سخت می کند. و بدین ترتیب از آن باد خلاصی می یابد...
اجازه دهید اعتراف کنم که من هم چنین «گنج خانه» ای دارم. و هر گاه نه باد نخوت، بلکه باد دلتنگی و تنهایی به سراغم می آید، سری به این «گنج خانه» می زنم، تا یاد روزهایی را آورم که ناامید و بی پناه روزگار می گذراندم. همین پریروز دلم چنان گرفته بود که هیچ چیز کمکم نکرد. باد دلتنگی و تنهایی چنان مرا در نوردیده که احساس می کردم باید به خاطره ها پناه ببرم. شاید عاقلانه تر این می بود که از آنها فرار می کردم. بنابر این به یکباره چمدان سفر بربستم و یک روزه عازم شهری شدم به نامHol ، که در مسافت سه ـ چهار ساعتی ی اینجاست. من شهر Hol را زادگاه خود در نروژ می دانم. اینجا در واقع همان «اتاق گنج» من است. اینجا جایی است که من با خانواده ام 18 ماه از عمر اول زندگی در نروژ را در کمپ آن گذراندیم. 18 ماه پردغدغه، در اتاقی کوچک در جایی در این کمپ.
شب را پیش یکی از دوستان در آن شهر گذراندم و صبحش عازم کمپ شدم. خیلی دلم گرفت. یاد روزهای سخت اول پناهندگی افتادم. همه ی آن نگرانی ها، ناامیدی ها، افسردگی ها و بی خبری ها برایم زنده شد.
گر چه حالا نه به عنوان پناهنده، بلکه به عنوان توریست به آنجا می رفتم، ولی با همه، حال و هوای آنروزها در من نفس می کشید. چند نفری را دیدم که دم در ورودی کمپ ایستاده و با هم حرف می زدند. از لهجه شان فهمیدم که افغان هستند. جلو رفتم و سلام کردم. دو جوان زیر 18 سال بودند. یکی شان بیشتر از دو سال بود که در آنجا زندگی می کرد. گفتم که 10 سال پیش من هم مثل آنها بودم و اینجا زندگی می کردم. نگاه حیرت انگیزی به من انداختند و به گرمی با من به صحبت نشستند.
راهرویی در کمپ که اتاق ما در آن قرار داشت.
حالا کمی آرامتر شده بودم. می دانستم که از کجا آمده و در کجا قرار داشتم. روبروی کمپ تپه ای است که من و خانواده ام هر وقت می خواستیم خلوت کنیم به بالای آن می رفتیم. و از آن بالا تمام شهر دیده می شد. شهری که انگار گرد فراموشی بر آن ریخته بودند و آرامش و خلوت بیش از حد آن برایمان خسته کننده بود. شهری آرام با فقط 500 تا 600 نفر جمعیت. اکنون من همه چیز را می دیدم و می توانستم حس کنم. آن روز ها را ... اما باد نخوت و تکبر در من وجود نداشت ... فقط داشتم با خاطره های تلخ و شیرن زندگی می کردم... با یک موزیک آرام و قشنگ تانگو ی زندگی و عشق را با او می رقصیدم ... داشتم زندگی را حس می کردم...
«... دارم حست می کنم
مث روزهای قدیم
هنوزم کوچه ی عشقو
من و تو خوب بلدیم .... »
خیابان خلوت شهر...
و این تنها فروشگاه محل است. تمام خریدهای روزانه را از اینجا می کردیم.
اینجا کلیسای قدیمی شهر است. کلیسایی که بیش از 900 سال قدمت دارد.
اینجا کتابخانه ی شهر است. کتابخانه ای که من اکثر اوقات بیکاریم را در آن گذرانده بودم. مخصوصا اینکه پیانویی در گوشه ای از کتابخانه موجود بود که من هر وقت می رفتم با نواختن خودم را آرام می کردم.
تنها میدان کوچک شهر...
و چند نما از زادگاه ما در نروژ!
«رؤیاهای پروانه» یکی از فیلم هایی است که پیشنهاد می کنم ببینید. با تصاویری زیبا و شاعرانه ... یک فیلم درام و رمانتیک که زندگی دو این د...
