30 il İslam hakimiyyəti İranı əlinə geçirəndən bəri, rəsmi təşkilatlar tərəfindən çoxlu əngəlləmə bizim milli- mədəni adətlərimizə yaranmışdı. Bu əngəlləmə təkcə azərbaycanlılara aid deyil. Başqa millətlərdə öz musiqi og digər mədəni adət - ənənələrini düz- əməlli qeyd etməsinə çox azqınlıq və sıxıntı çəkmişlər. Aydınca desək mollalar bütün bu adətləri İslam dövründən öncəyə sancaqlayıb, müsəlman millətin böylə adətlərə gərəyi yoxdur deyə bu adətlərin qeyd etməsinə mani olurlar. Mollalar özləri musiqi ilə araları olmadığı üçün, onu haram deyib bütün musiqi ilə münasibəti olan, yaxud belə deyək ki dini məzmunundan nişanəsi olmayan hər bir fəalliyəti danıb bəzən onu aradan qaldırmağa çalışmışlar.
Bu ənənələrdən biri İranın milli bayramı Novruz bayramıdır. Düz ildönüm saatı bütün televizia və medialar İranda qəbristanlıqlara gedib oraya yığışmağı təbliğ edərək “şəhidlərin məzarını” göstərib xoş anıları xalqımızdan əsirgəyib, bedbəxtçılıq, yas və mətəmi təqdim edirlər. Bu sahədə hakimiyyət tərəfindən çox çalışmalar aparıldı saki xalq Novruz bayramını unutu verib, onun yerinə qurban, yaxud rəməzan bayramını yerləşdirsin. Lakin bütün bu çabalar heçə getdi!
Buna baxmayaraq ki İranlılar tam 30 il bu günə qədər boğuntu içində, və dini diktatorluğun altında yaşamağa devam edib, və siyasi hərəkətlərdən gen gəzmişlər, lakin gizlicə həmin mədəniyyəti və kültürel ənənələri dirçədib yaşatmışlar. Beləcə bu hərəkətlər öz yerində siyasi - mübarizə anlaımını içində daşımış ifadə etmişdi.
Çillə gecəsi
Başqa milli mərasimlərin birisidə çillə gecəsidir. “Çillə gecəsi” nə ilin ən uzun gecəsidə deyilir. Farslar buna Yəlda geçəsi deyirlər. Yəlda “doğum” “təvəllüd” anlamında gəlir. Demək ki ilin ən uzun gecəsi işığın doğulması ilə məğlubiyyətə uğrayır. Bu gecədə qohum, əqrəba və tanışlar bir yerə yığışıb öz əlaqələrini yeniləşdirib sıxlaşdırırlar.
Mənim ailəmdə anam bu gecəni çox maraqlı qeyd edərdi. Atama qarpız al deyib yaxşı yemək bişirib və hər kəsi ailədə şama çağırarmış. O gecə hamımız yığışıb bir yerdə bu gecəni qeyd edib əylənərdik. Bizim evdə həmişə oxuyub çalma olarimiş. Anam oynamağı xoş bilərdi, özüdə qaval çalardı. Buna görə bizim evdə eyni yığışarkən şənlik də olardı.
Nə edirlər
Gecənin yarısına qədər oturub toxum çıtlamaq, şirincat yemək, şeir oxumaq və şənlik etmək bu gecənin təklifidir. Qarpız və nar da bu gecənin özəl meyvəsi sayılır. Mütləq bunlar süfrədə olmalıdır. Böylə deyilirki qarpız adamı küçük çillədən böyük çilləyə qədər xəstəlikdən qoruyur. Narında qırmızı dənələridə sağlıq və səlamətliyi göstərir.
Xaricdə yaşıyan iranlı və azərbaycanlılar
4 milyona yaxın iranlı dünyada sürgündə yaşayır. Bunların çoxusuda azərbaycanlıdırlar. Xaricdə yaşıyanların çətin şəryitinə görə, onların içində “Oyanışa” səbəb olmuşdur. İranlılar öz mədəniyyətini mollalar tərəfindən taptalanmasıni gğrərək , orada onları yenidən inkişaf edib təntənə ilə qeyd edirlər.
Bu ənənələrdən biri İranın milli bayramı Novruz bayramıdır. Düz ildönüm saatı bütün televizia və medialar İranda qəbristanlıqlara gedib oraya yığışmağı təbliğ edərək “şəhidlərin məzarını” göstərib xoş anıları xalqımızdan əsirgəyib, bedbəxtçılıq, yas və mətəmi təqdim edirlər. Bu sahədə hakimiyyət tərəfindən çox çalışmalar aparıldı saki xalq Novruz bayramını unutu verib, onun yerinə qurban, yaxud rəməzan bayramını yerləşdirsin. Lakin bütün bu çabalar heçə getdi!
Buna baxmayaraq ki İranlılar tam 30 il bu günə qədər boğuntu içində, və dini diktatorluğun altında yaşamağa devam edib, və siyasi hərəkətlərdən gen gəzmişlər, lakin gizlicə həmin mədəniyyəti və kültürel ənənələri dirçədib yaşatmışlar. Beləcə bu hərəkətlər öz yerində siyasi - mübarizə anlaımını içində daşımış ifadə etmişdi.
Çillə gecəsi
Başqa milli mərasimlərin birisidə çillə gecəsidir. “Çillə gecəsi” nə ilin ən uzun gecəsidə deyilir. Farslar buna Yəlda geçəsi deyirlər. Yəlda “doğum” “təvəllüd” anlamında gəlir. Demək ki ilin ən uzun gecəsi işığın doğulması ilə məğlubiyyətə uğrayır. Bu gecədə qohum, əqrəba və tanışlar bir yerə yığışıb öz əlaqələrini yeniləşdirib sıxlaşdırırlar.
Mənim ailəmdə anam bu gecəni çox maraqlı qeyd edərdi. Atama qarpız al deyib yaxşı yemək bişirib və hər kəsi ailədə şama çağırarmış. O gecə hamımız yığışıb bir yerdə bu gecəni qeyd edib əylənərdik. Bizim evdə həmişə oxuyub çalma olarimiş. Anam oynamağı xoş bilərdi, özüdə qaval çalardı. Buna görə bizim evdə eyni yığışarkən şənlik də olardı.
Nə edirlər
Gecənin yarısına qədər oturub toxum çıtlamaq, şirincat yemək, şeir oxumaq və şənlik etmək bu gecənin təklifidir. Qarpız və nar da bu gecənin özəl meyvəsi sayılır. Mütləq bunlar süfrədə olmalıdır. Böylə deyilirki qarpız adamı küçük çillədən böyük çilləyə qədər xəstəlikdən qoruyur. Narında qırmızı dənələridə sağlıq və səlamətliyi göstərir.
Xaricdə yaşıyan iranlı və azərbaycanlılar
4 milyona yaxın iranlı dünyada sürgündə yaşayır. Bunların çoxusuda azərbaycanlıdırlar. Xaricdə yaşıyanların çətin şəryitinə görə, onların içində “Oyanışa” səbəb olmuşdur. İranlılar öz mədəniyyətini mollalar tərəfindən taptalanmasıni gğrərək , orada onları yenidən inkişaf edib təntənə ilə qeyd edirlər.
Bir başqa adətdə ki iranlılarda daha çox görünür bu gecədə Hafiz falı dutmaqdır.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر