بالاجاقیزیم «آیاتای» دوراجاغی* [روروک] ایله اوتاقدا سورکلی بو یان اویانا گئدهردی. آرتیق اونو دیللهمزدیم. چونکو بیریمجی مرتبهده یاشاییردیق و اوینایاندا ســس کویو یان ـ یورهیه گئتمزدی. کیچیک ایکن قیزیم مندن بئلوسیپت[دوچرخه] ایستهمیشدی، آنجاق آلاممامیشدیم. قویموشدوم سونرایا. دئمیشدیم بیزکی گئده رگیییک قیزیم! قوی خاریجه کؤچک، اوندا بیر گؤزهلین سنه آلارام. آمما آیاتای خاریجه گلندهن آرتیق دوراجاغی [روروک] گؤرجهیی بئلوسیپتی اونوتموشدو. بونا گؤره قییمیردیم آجیقلاماغی، فقط « قیزیم! چوخ سـس سالسان بیزی بوردان ائشیگه آتارلار ها! » دئمکله آیاتایین اوزونه قورخو قاچاردی. او سوروتمهنی بیر کؤشه یه آتاراق منه ساری گلیب « بس منه ناغیل دئگینن آتا! » دئمکله منیمله آل وئره قالخاردی...
او گونلر چوخ یورغون ایدیم. لاکین ایشده ن دئییل، ایش سیزلیکدهن ایدی. خانیم اؤزونو آریقلاتماق ایچون گونده بیر ایکی ساعات یئریش ایدمانینا [ورزش] چیخاردی. اوندا منله آیاتای ائوده قالاردیق باشباشا. سققیز یاشینا دولاندان آرتیق «بیری وار ایمیش ـ بیری یوخ ایمیش» ایله باشلانان ناغیللاری بهینمزدی. اونو داریخدیراردی. و من «شنگول و منگول» دهن دئیهنده، ناغیلین یاریسینا کئچمهمیش یوخولویاردی او. چونکو دفعهلرجه ائشیتمیشدی بو ناغیلی مندهن. و منده او یوخودا ایکن آستاجا اونو قالدیریب یاتاغینا گؤتورهردیم. و گؤرهردیم کی بو آچی دان [زاویهدهن] دا الوان گوللر حیاط باغچاسیندان اونا گولور. فقط گولمزدی. او گوللر دونوخموشدو، هاوا کیمی!
دئدیم: «بیر آز اوشاغا یئتیش خانیم، بو دا دونارها!» و خانیم ائله بیلدی پنجرهلر آچیق دیر. «گئنه پاپیروس [سیغارا]مو چکدین؟» دئیهدئیه منی داننییاراق پنجرهلری گؤزدهن آلدی. سونرا کول قابیداکی سیغارا چوپلاریمی سایماغا باشلادی، و سرت بیر دئییشله «گئنه پاپیروسونو چوخالتمیسان کی؟!» دئییب قاپینی آردیندان اؤرتدو.
یادیمدا بیر گون کی آیاتایا «بالاجا قارا بالیق» حئکایهسینی آلمیشدیم او سئوینه سئوینه اونو آچیب «بیری وار بیری یوخ» وار می دئیه سوروشموشدو. و منده دوداغیمدا سئوگی شؤوقو ساچیلاراق «یوخ، بو آرتیق بؤیوکلرین کیتابی دیر بالام!» دئمیشدیم. دوروخوب «به نییه بالاجا بالیقدان سؤز ائدیر می آتا؟ من یئکه بالیق ایستیرهم.» دئییب دیرهندی. سونرادا بئلوسیپتین آجیغینا مینیب قویمادی ناغیلی اونا اوخویام. بو اوزده ن خاریجه گلن کیمی بئلوسیپتی اونا آلماق ایسته دیم، آنجاق اؤزو ایستهمهدی. آدینیدا بیلمیردی. منده بیلمیردیم. گؤسته ردی منه، منده سوروشدوم. گؤردوم شوغریبین بیری دیر و آلدیم. بیلمیرهم دوراجاغینین لذتی نئجه بئلوسیپتدهن آرتیق ایدی. بیرآیاغین اوستونه قویوب او بیری آیاق ایله او قدر یئره گره ک وورایدی کی بیر آز یئیین گئتسین. منده او اوینارکن شکیل چکدیریب ایرانا گؤنده ردیم.
چوخ سئوینیردیم. خوش آخارباخار آپارتمانلی بیر ائو دوشموشدو شانسیمیزا. اؤزوده بیریمجی مرتبهده. و ایلده ائله بیلیم بیر نئچه دفعه ایستی ندهنی تصادوفوندهن کی پنجرهلر آچیق قالیردی رنگ به رنگ گوللر گؤزلری اوخشاردی پنجره ده ن. داها اوللر هر دفعه ائوه گیریب یا چیخدیغیمدا گوللری اییلهیردیم و اوجا ســسله «بهبه خانیم!» دئیهردیم. آنجاق یالان دئیهردیم. او گوللر بیز گلن گوندهن ائله اوردا ایدی. و هئچوده عطری یوخ ایمیش. فقط آیاتای اوتاغیندان اونلارا باخا باخا یوخولاردی و من... هر آخشام یئمکده ن سونرا آچیق پنجرهلردهن پیپ چکه چکه توستوسونو اوفلهیهره ک، گؤرونمز خیال دومان لاریمدا دالدالاناردیم.
بیر گون آیاتای قاپینی برکدهن چالیب ائوه گیردی. و بو گیریشله منی خیاللاریمدان حوپپا یئندیردی. ائله بیل ساکین دیاگراملاریمدا زلزله اولدو.
ـــ سنسن قیزیم! دئیه سوردوم.
ـــ هئی Hi دئییب کئچدی اوتاغینا. باخدیم گؤردوم ماشاالله یئکه قیز اولوبدور. بو ایل آرتیق اورتا اوخولو باشلامیشدی. و اول گونلردهن بئش آلتی ایل کئچیردی. یئنیدهن باغچایا باخدیم. دونوخموش گوللر. پنجرهنی اؤرتدوم. و باشا دوشدوم کی اونلاری اؤرتدوگومه رغما" اوتاغین عطری دییشمهمیشدیر. سونرا اؤز اؤزومله «بلکه ائله اولدنده یانیلمیشدیم. بو گوللرین گلن گوندهن بری هئچ عطری یوخ ایمیش» دئدیم. بلکهده من باشا دوشموردوم عطری. و باخدیم گؤردوم حیاتیولداشیم یوخدور. او حله ده آریقلاما پروسئسی آردیندان گونده ایکی ساعات تای ـ توشلاری ایله یئریشه گئدیردی. ایشی یئمک یاتماق ایدی. بیرده کی منی سیغارا چکنده یاخالاسین. منده آرتیق پیپ چکهردیم. دئییشمهیه حؤوصلهم یوخ ایدی. چونکو دارتیشاندان سونرا، او منی قویوب یولداشلارینا قهوه فال باخماغا گئده ردی. و من قالاردیم یاپ یالقیز. آرتیق آیاتای دا یوخ ایدی کی باش باشا قالاق... بیر آز کوسموشدو آخی! دئمیشدی گیتار مشقینه گؤندهریم اونو، گؤنده رمیشدیم تارا! یازیق اودا اوزومده دورماسین دئیه بیر ایکی آی کورسا قاتیلیب، بیردهن بوراخمیشدی اونو. بیلمم نده ن اوتانیردی. آناسیندان پیغام وئرمیشدی کی تاری چالماق ایسته میر!
آمما اوشاق ایکن من چالاندا تاری، دیزلریمده اوتوروب میضراب له اویناردی. سونرا « جوپ ـ جوپ ـ جوجه لریم » ی اوخوتدوروب چالدیراردی منه. و من چالاندا قالخیب اویناردی. آنجاق من کؤچهنده خاریجه تاری گتیرهممهدیم. دئمهلی قورخوب ائلهدیم. دئدیم سرحد گؤمروکونده آلیب سیندیریب ائلهرلر. فقط تارسیز، بهتر تار کئچدی دونیا منه. ائله بیل گؤزلوگومو یئرده قویموشدوم. ائله بیل اؤزومو یئرده قویموشدوم.
دئدیم: «نه فرق ائلهر قیزیم، بیر گی تاردان آرتیقدی دا، نه اولار گؤتور چال!»
آجیغیندان گولدو. گولنده آیاتای منه، ائله همان آیاتای ایدی. ائله همان بورا گلدیگیمیز آیاتای.... «چال آتا!» دئیهنده «نئیلهن چالیم آخی بالام؟» من سوروشاندا، قاچیب سوپورگهنی گتیریب الیمه وئرهردی و منــده «دای ـ دالای ـ دای ـ لای لای» چالیب اوخویاردیم. و ساچلاری عطیر ساچاندا ائله بیلردیم دونوخان الوان گوللر دیر کی شاختادا آچیلیب.
خانیم دئدی: «آشی سنه نه وار، اوشاق گیتاری اؤیره شمک ایسته ییر، بونون تارا نه دخلی؟»
من سوسدوم. سونرا ائودهن ووردوم ائشیگه. حندهورده[دور و برده ] گؤزه ل بیر گؤل وار ایدی. بلکه ده ده نیز. داریخاندا گئدهردیم اورایا و بعضا" دورنالارین تاماشاسینا قالخاردیم. یادیما دوشردی اوشاقلیغیم. او زاماندا داریخاندا خزره سیغیناردیم. و کیچیک ال رادیوملا او تایدان گلن ماهنی لارلا ایچیمی بوشالداردیم. رحمت لیک آنام دئیهردی «آخیر بو رادیو سنی درسده ن سالار!» و من قولاق آساردیم: «دورنالار گلدی... تکجه سن گلیب چیخمادین، هاردا قالمیسان...»
آمما رادیو منی درسدهن دئییل، هر شئیده ن سالمیشدی. اؤزومدهن بئله. هر دهنیزی گؤرهرکن خزردیر سانیردیم، هر قوشو اوچارکن دورنادیر سانیردیم، و هر گیتاری...! یوخ، او تار اولا بیلمزدی! بونا گؤره بو سونلاردا ائوده دائیما داعوا اولاردی. و من ائله بیلردیم قیزلا آناسی ال بیر اولوبلار کی منی باشلاریندان ائلهیه لر. بونا گؤره منده غضبلهندیم. قیشقیردیم :
ــ آخی نه خبر دیر؟ کس بو رادیو شوغریبین سـسین!
آیاتای باخدی منه. ائله بیل گؤزلهمیردی مندهن بو غضبی! « سی.دی چالغیسینی» سؤندوروب کوسولو ائوده ن باییرا چیخدی. گئجه ده یوباندی. و من نیگاران قالدیم.
خانیما دئدیم « بو نه اوشاق یئتیرمک دیر؟ لاپ بوراخمیسان اؤز باشینا! »
ـــ چوخ باشباشا قویورسان اوشاقلن! خانیم دئدی. گؤردوم حاقلی دیر...
***
نئچه گون برک خستهلهندیم. آیاتایین اورهیینی آلماغا بیر یولاق آختاریردیم. زوراکی قالخیب کیتاب رفهسینده آختارارکن بیرجه وطنده ن گتیردیگیم اوشاق کیتابی « بالاجا قارا بالیق » گؤزومه ده یدی. چاغیردیم قیزی کی گؤتوروب اونو منه اوخوسون. بیلیردی خستهیم. اودا اوره ییمده یول ائتمک ایسته ردی. گلیب یانیمدا اوتوردو... گؤردوم گئنه باشباشا قالمیشیق، آنجاق اوره یی دولو. پنجره لرده ن دونوق الوان گوللر گؤزو اوخشاییردی. آیاتایین ساچلاری عطیر ساچیردی. و گولنده منه ائله او آیاتای ایدی. گولهگوله شیرین دیلی ایله باشلادی اوخوماغا : «بیری یوخ ایمیش ـ بیری یوخ ایمیش...»!
بیر آز سونرا، قاه قاه ایله گولمهیه باشلادی. شاشیردیم. سونرا دایاندی و آرتیق اوخویا بیلمهدی. دؤنوب گؤردوم یئنی یئتمه قیزیم کیتابی ترسهسینه الینه گؤتوروب اوخوماق ایسته ییر... گؤردوم ال لری دونوخوب، او گوللر کیمی...
سون
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* فارسجادا « روروک» آدلانان شئی، «بهزادی» جنابلارینین سؤزلوگونده «دوراجاق» معنی ائدیلمیشدیر.
او گونلر چوخ یورغون ایدیم. لاکین ایشده ن دئییل، ایش سیزلیکدهن ایدی. خانیم اؤزونو آریقلاتماق ایچون گونده بیر ایکی ساعات یئریش ایدمانینا [ورزش] چیخاردی. اوندا منله آیاتای ائوده قالاردیق باشباشا. سققیز یاشینا دولاندان آرتیق «بیری وار ایمیش ـ بیری یوخ ایمیش» ایله باشلانان ناغیللاری بهینمزدی. اونو داریخدیراردی. و من «شنگول و منگول» دهن دئیهنده، ناغیلین یاریسینا کئچمهمیش یوخولویاردی او. چونکو دفعهلرجه ائشیتمیشدی بو ناغیلی مندهن. و منده او یوخودا ایکن آستاجا اونو قالدیریب یاتاغینا گؤتورهردیم. و گؤرهردیم کی بو آچی دان [زاویهدهن] دا الوان گوللر حیاط باغچاسیندان اونا گولور. فقط گولمزدی. او گوللر دونوخموشدو، هاوا کیمی!
دئدیم: «بیر آز اوشاغا یئتیش خانیم، بو دا دونارها!» و خانیم ائله بیلدی پنجرهلر آچیق دیر. «گئنه پاپیروس [سیغارا]مو چکدین؟» دئیهدئیه منی داننییاراق پنجرهلری گؤزدهن آلدی. سونرا کول قابیداکی سیغارا چوپلاریمی سایماغا باشلادی، و سرت بیر دئییشله «گئنه پاپیروسونو چوخالتمیسان کی؟!» دئییب قاپینی آردیندان اؤرتدو.
یادیمدا بیر گون کی آیاتایا «بالاجا قارا بالیق» حئکایهسینی آلمیشدیم او سئوینه سئوینه اونو آچیب «بیری وار بیری یوخ» وار می دئیه سوروشموشدو. و منده دوداغیمدا سئوگی شؤوقو ساچیلاراق «یوخ، بو آرتیق بؤیوکلرین کیتابی دیر بالام!» دئمیشدیم. دوروخوب «به نییه بالاجا بالیقدان سؤز ائدیر می آتا؟ من یئکه بالیق ایستیرهم.» دئییب دیرهندی. سونرادا بئلوسیپتین آجیغینا مینیب قویمادی ناغیلی اونا اوخویام. بو اوزده ن خاریجه گلن کیمی بئلوسیپتی اونا آلماق ایسته دیم، آنجاق اؤزو ایستهمهدی. آدینیدا بیلمیردی. منده بیلمیردیم. گؤسته ردی منه، منده سوروشدوم. گؤردوم شوغریبین بیری دیر و آلدیم. بیلمیرهم دوراجاغینین لذتی نئجه بئلوسیپتدهن آرتیق ایدی. بیرآیاغین اوستونه قویوب او بیری آیاق ایله او قدر یئره گره ک وورایدی کی بیر آز یئیین گئتسین. منده او اوینارکن شکیل چکدیریب ایرانا گؤنده ردیم.
چوخ سئوینیردیم. خوش آخارباخار آپارتمانلی بیر ائو دوشموشدو شانسیمیزا. اؤزوده بیریمجی مرتبهده. و ایلده ائله بیلیم بیر نئچه دفعه ایستی ندهنی تصادوفوندهن کی پنجرهلر آچیق قالیردی رنگ به رنگ گوللر گؤزلری اوخشاردی پنجره ده ن. داها اوللر هر دفعه ائوه گیریب یا چیخدیغیمدا گوللری اییلهیردیم و اوجا ســسله «بهبه خانیم!» دئیهردیم. آنجاق یالان دئیهردیم. او گوللر بیز گلن گوندهن ائله اوردا ایدی. و هئچوده عطری یوخ ایمیش. فقط آیاتای اوتاغیندان اونلارا باخا باخا یوخولاردی و من... هر آخشام یئمکده ن سونرا آچیق پنجرهلردهن پیپ چکه چکه توستوسونو اوفلهیهره ک، گؤرونمز خیال دومان لاریمدا دالدالاناردیم.
بیر گون آیاتای قاپینی برکدهن چالیب ائوه گیردی. و بو گیریشله منی خیاللاریمدان حوپپا یئندیردی. ائله بیل ساکین دیاگراملاریمدا زلزله اولدو.
ـــ سنسن قیزیم! دئیه سوردوم.
ـــ هئی Hi دئییب کئچدی اوتاغینا. باخدیم گؤردوم ماشاالله یئکه قیز اولوبدور. بو ایل آرتیق اورتا اوخولو باشلامیشدی. و اول گونلردهن بئش آلتی ایل کئچیردی. یئنیدهن باغچایا باخدیم. دونوخموش گوللر. پنجرهنی اؤرتدوم. و باشا دوشدوم کی اونلاری اؤرتدوگومه رغما" اوتاغین عطری دییشمهمیشدیر. سونرا اؤز اؤزومله «بلکه ائله اولدنده یانیلمیشدیم. بو گوللرین گلن گوندهن بری هئچ عطری یوخ ایمیش» دئدیم. بلکهده من باشا دوشموردوم عطری. و باخدیم گؤردوم حیاتیولداشیم یوخدور. او حله ده آریقلاما پروسئسی آردیندان گونده ایکی ساعات تای ـ توشلاری ایله یئریشه گئدیردی. ایشی یئمک یاتماق ایدی. بیرده کی منی سیغارا چکنده یاخالاسین. منده آرتیق پیپ چکهردیم. دئییشمهیه حؤوصلهم یوخ ایدی. چونکو دارتیشاندان سونرا، او منی قویوب یولداشلارینا قهوه فال باخماغا گئده ردی. و من قالاردیم یاپ یالقیز. آرتیق آیاتای دا یوخ ایدی کی باش باشا قالاق... بیر آز کوسموشدو آخی! دئمیشدی گیتار مشقینه گؤندهریم اونو، گؤنده رمیشدیم تارا! یازیق اودا اوزومده دورماسین دئیه بیر ایکی آی کورسا قاتیلیب، بیردهن بوراخمیشدی اونو. بیلمم نده ن اوتانیردی. آناسیندان پیغام وئرمیشدی کی تاری چالماق ایسته میر!
آمما اوشاق ایکن من چالاندا تاری، دیزلریمده اوتوروب میضراب له اویناردی. سونرا « جوپ ـ جوپ ـ جوجه لریم » ی اوخوتدوروب چالدیراردی منه. و من چالاندا قالخیب اویناردی. آنجاق من کؤچهنده خاریجه تاری گتیرهممهدیم. دئمهلی قورخوب ائلهدیم. دئدیم سرحد گؤمروکونده آلیب سیندیریب ائلهرلر. فقط تارسیز، بهتر تار کئچدی دونیا منه. ائله بیل گؤزلوگومو یئرده قویموشدوم. ائله بیل اؤزومو یئرده قویموشدوم.
دئدیم: «نه فرق ائلهر قیزیم، بیر گی تاردان آرتیقدی دا، نه اولار گؤتور چال!»
آجیغیندان گولدو. گولنده آیاتای منه، ائله همان آیاتای ایدی. ائله همان بورا گلدیگیمیز آیاتای.... «چال آتا!» دئیهنده «نئیلهن چالیم آخی بالام؟» من سوروشاندا، قاچیب سوپورگهنی گتیریب الیمه وئرهردی و منــده «دای ـ دالای ـ دای ـ لای لای» چالیب اوخویاردیم. و ساچلاری عطیر ساچاندا ائله بیلردیم دونوخان الوان گوللر دیر کی شاختادا آچیلیب.
خانیم دئدی: «آشی سنه نه وار، اوشاق گیتاری اؤیره شمک ایسته ییر، بونون تارا نه دخلی؟»
من سوسدوم. سونرا ائودهن ووردوم ائشیگه. حندهورده[دور و برده ] گؤزه ل بیر گؤل وار ایدی. بلکه ده ده نیز. داریخاندا گئدهردیم اورایا و بعضا" دورنالارین تاماشاسینا قالخاردیم. یادیما دوشردی اوشاقلیغیم. او زاماندا داریخاندا خزره سیغیناردیم. و کیچیک ال رادیوملا او تایدان گلن ماهنی لارلا ایچیمی بوشالداردیم. رحمت لیک آنام دئیهردی «آخیر بو رادیو سنی درسده ن سالار!» و من قولاق آساردیم: «دورنالار گلدی... تکجه سن گلیب چیخمادین، هاردا قالمیسان...»
آمما رادیو منی درسدهن دئییل، هر شئیده ن سالمیشدی. اؤزومدهن بئله. هر دهنیزی گؤرهرکن خزردیر سانیردیم، هر قوشو اوچارکن دورنادیر سانیردیم، و هر گیتاری...! یوخ، او تار اولا بیلمزدی! بونا گؤره بو سونلاردا ائوده دائیما داعوا اولاردی. و من ائله بیلردیم قیزلا آناسی ال بیر اولوبلار کی منی باشلاریندان ائلهیه لر. بونا گؤره منده غضبلهندیم. قیشقیردیم :
ــ آخی نه خبر دیر؟ کس بو رادیو شوغریبین سـسین!
آیاتای باخدی منه. ائله بیل گؤزلهمیردی مندهن بو غضبی! « سی.دی چالغیسینی» سؤندوروب کوسولو ائوده ن باییرا چیخدی. گئجه ده یوباندی. و من نیگاران قالدیم.
خانیما دئدیم « بو نه اوشاق یئتیرمک دیر؟ لاپ بوراخمیسان اؤز باشینا! »
ـــ چوخ باشباشا قویورسان اوشاقلن! خانیم دئدی. گؤردوم حاقلی دیر...
***
نئچه گون برک خستهلهندیم. آیاتایین اورهیینی آلماغا بیر یولاق آختاریردیم. زوراکی قالخیب کیتاب رفهسینده آختارارکن بیرجه وطنده ن گتیردیگیم اوشاق کیتابی « بالاجا قارا بالیق » گؤزومه ده یدی. چاغیردیم قیزی کی گؤتوروب اونو منه اوخوسون. بیلیردی خستهیم. اودا اوره ییمده یول ائتمک ایسته ردی. گلیب یانیمدا اوتوردو... گؤردوم گئنه باشباشا قالمیشیق، آنجاق اوره یی دولو. پنجره لرده ن دونوق الوان گوللر گؤزو اوخشاییردی. آیاتایین ساچلاری عطیر ساچیردی. و گولنده منه ائله او آیاتای ایدی. گولهگوله شیرین دیلی ایله باشلادی اوخوماغا : «بیری یوخ ایمیش ـ بیری یوخ ایمیش...»!
بیر آز سونرا، قاه قاه ایله گولمهیه باشلادی. شاشیردیم. سونرا دایاندی و آرتیق اوخویا بیلمهدی. دؤنوب گؤردوم یئنی یئتمه قیزیم کیتابی ترسهسینه الینه گؤتوروب اوخوماق ایسته ییر... گؤردوم ال لری دونوخوب، او گوللر کیمی...
سون
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* فارسجادا « روروک» آدلانان شئی، «بهزادی» جنابلارینین سؤزلوگونده «دوراجاق» معنی ائدیلمیشدیر.