۱۳۸۷/۱۰/۵

Azərbaycanlılar və Krisməs axşamının mərasimi Norveçdə

I år julaften har jeg og familien min vært i Hallingdal. Der har vi noen familievenner. De er en norsk-aserbajdsjansk familie. De er de første i Norge som vi har blitt kjent med dem. Første opplevelse i Norge var det sammen med dem. Første julaften, første integrering, første... Derfor betyr de mye for oss. Vi har lært mye av dem og fremdeles lærer vi av dem. I år var vi hos dem og feiret jul sammen med dem. Det var koselig. Det var en skikkelig opplevelse av norske julaften tradisjon.
(ترکی آذربایجانی)
Bu il kiristməsi biz, keçən il kimi Hallingdal'a dəvət idik. Dəvət bizim əziz bir dostumuzdan gəlmiş idi. O Hol da oturumludu. Biz də ailəcə, bu qərara gəldik ki bu dəvəti yerinə yetirib və kiristməs tətilini dostumuz və ailəsi ilə birlikdə keçirdək.
Hallingdal Oslodan 250 kilometr qərbə doğru bir bölgədə yerləşir. Demək olur ki Norveçin tam mərkəzindədir. Onun yaxınlığında Yaylo da gözəl turistlik bir yer olur.

Hol rayonu Hallingdal`da ilin bu mövsümündə çox soyuq olur
Biz bu dostu Norveçə gəldiyimiz dən bəri tanıyırıq.O 8 il əvvəl Hol rayonundaki ilticaçilərin bircə kampındə mütərcim olaraq işləyirdi. Bizim tərcümə işlər də istər istəməz ona düşürdü.Tanış olandan sonra başa düşdüm ki bizim tərəflər uşağıdır. İranda Gilan əyalətində "Həştpər" şəhərində anadan olmuşdu, buna görə gilək dilini (İranın quzeyində danışılan dili) başarırdı. Atası Talışlı və anası isə Azərbaycanlı olduğuna görə deməli ana dilisi azərbaycanca idi. Genə var! O İngiltərə də təhsil etdiyi üçün ingiliz dilini ana dili qədər bilirdi və Norveç dilidə ki onun gündəlik dili idi. Həmdə həyat yoldaşı Norveçli olduğu üçün həmin dili də evdə danışırdılar. Xisusən ki uşaqları da ancaq Norveçcə danışırdılar. Deməli dostumuzla tanış olar ikən, 6 dili bacarırdı. Bu özü kifayət edirdi ki marağımı cəlb etsin.
Kirisməs axşamı- (Julafteen)
Norveçlilər kirisməs axşamına çox həmiyyət verirlər. Burda yaşayanlar da istər istəməz böylə mərsimlərə alışırlar. Bəziləri də belə ənənələri sevib xoşlarlar. Xisusi ilə kirisməs ağacı.
Kiristmas ağacının mərasimi (Juletre) bu axşamda ən ənənəlidir. Bir neçə gün öncədən, hər kəs şam ağacını alıb hazırlayıbdır. Dekabrın 24 də bu ağacı bəzəyib evə qoyurlar. O axşam dostum şam ağacını (juletre) otaqda yerləşdirdi. Belə bir adət vardır ki kirisməs ağacının lap ucunda ki ulduzunu evin kişisi yerləşdirir. Evin uşaqlarıda onu bəzəməyi kömək edirlər. Məndə o axşam dostuma yardımçı kimi kömək elədim.
Kiristmas bayramlıgları (Julegaver)
Ən gözəl ənənə hədiyə vermə mərasimidir. Hər kəs hədiyə və bayramlıqlarını krisməs ağacının altına qoyur. Bütün tanışlar və qohumlar daha öncədən hədiyələrini istədiklərinə vermişlər. Kimisinin yolu uzaq ikən, hədiyəni posta ilə göndərir, kimisi isə yaxında ikən, axşam olmamışdan hədiyəsini tanışlara yetirir.

Kirisməs yeməyi (Julemat)
Mənim üçün maraqlı olan bu idi ki bir azərbaycanlı öz adət ənənələrini yeni ölkədə təcrübə etməsinə çalışır. Dostum və ailəsi (yoldaşı və 3 uşağı) sevirlər ki kirisməs baryramı səmimi bir hal və vəziyyətdə qutlansın. Buna görə bütün ailə çalışır bu axşam zananını bir biri ilə keçirsin. Bu isə axşam yemək vaxtında hər kəs süfrə başındadır. Həmçinin hər kəs bir vəzifəni boynuna götürür saki bu ənənədə bir iştirakçı kimi payı olsun.

Dostumun Norveçli həyat yoldaşı diqqətlə bütün bişirmə işlərini boynuna alır saki bütün qonaqlar yemək vaxtı əskiklikləri olmasın. Qayın ana və qayın xala da çalışırlar bişirmə işlərində iştirakçı olalar.

Kirisməs südaşı (Julegrøt)Kirisməs südaşı (Julegröt) bu axşam mərasimlərinin birisidir. Axşam yeməyi hazır olana qədər, ailə kirisməs südaşını ikindilik olaraq yeyirlər. Bu ola bilir ki qədim zamandan bir ənənə olsun. Ev yeyəsi südaşın içinə bir dənə badam dənəsi atar. Yeyənlər yeyərkən maraqlıdırlar ki südaşın içində ki "badam dənəsini" kimə pay düşəcək. Badamı südaşda tapan kimsə "marsipangris" (donuz çokolatası) nı mukafat olaraq alacaqdır. Buna görə bəzən zərafat olaraq hər kəs ağzını doldurub sanki badamı tapmışdır deyə özünü göstərməyə çalışır. O gecə deyəsən birdənədən artıq badam atmışdırlar. Çünki həm mənim həmdə mənim həyat yoldaşımın südaşında badam dənəsi tapıldı!

Südaşı qurumasın deyə gərək yaxşı qarışdırasan.


Xalq arasında belə bir söz gəzir ki "Şaxtababa" (julenisse) bu axşam öz "uçar maralları" ilə gələrək uşaqlara bayramlıq gətirib paylar. Buna görə bir neçələri ki bu əfsanəyə inanırlar bir boşqab südaşını "tövlə"yə qoyarlar saki Şaxtababa bura gələndə ac getməsin. Bu təbrik karta baxmaqla bu barədə məlumat ala bilərsiniz.

Evdə hər şey Şaxtababa şəkilləri ilə bəzənir. Süfrədə kağazlarda Şaxtababa rəsimləri ilə bəzənib.

Süfrələri qırmızı rənglə bəzərlər. Divarlar, pencərələr və hər yan qırmızı rəng və süslərlə təzyin olunub.
Julemat (kirisməs yeməkləri)
Kirisməs yeməkləri özəldir.Mən xatırladığıma qədər onlardan ad aparacağam:
-Julepølser (Kiristmas sosisləri) və wienerpølser
Yemək gələnəklərindən biri krisməs sosisləri (julepölser)dir. Necə ki bizim bayramımızda bəzi yeməklər özəl olaraq olmalıdır, burda da eynidir. İki cür sosis süfrədə olar. Norveçcə adları fərqli olar ama biz elə hamısına sosis deyərik:
julepølser (kristmas sosisləri-Svineribbe (domuz əti) və lammeribbe (quzu əti )
- Rødkål (Qırmızı kələm) və grønnsaker (bişmiş göyərtilər) və poteter (yeralma)
Buyurun xörək hazır və yeməlidir:
İçəcəklər (nuşabələr)
Süfrədə özəl içəcəklər olmalıdır. İçəcəklərin ən şöhrətlisi bunlardır:
-Gløgg med rosiner og mandler- Özəl bir şərbətdir ki içində kişmişlə badam atırlar
-Şərab(vin) kristmas süfrəsinin ən popülər içgisidir
- Akevit (Yeralma arağı) çox ağır bir içgidir.
- Pivə (øl) bəzən bu pivalar evqayırma pivələr olurlar.
- Julebrus- yaxud kiristmas nuşabəsi.
Desertlər
-Medisterkaker (Pencərə şirnicatları) ki yeməkdən sonra süfrəyə gəlir.
Hədiyələrin açma mərasimi
Yeməkdən sonra hədiyəri açma zamanıdır. Hərkəs hədiyəsini kiristmas ağacının altından götürə bilər. Buranı fərği bizim bayramı ilə bundadır ki bizimkilərdə ancaq uşaqlardır ki bayramlıq alırlar, halbuki burda böyüklərdə bayramlıq alır. Hər kəs bu vaxtı gözlər ta öz hədiyələrini kirisməs ağacından götürsün

Uşaqlar öz hədiyəsini gedib ağac dibindən götürür

Hər kəs hədiyə alır hətta yaşlılar. Və bunların bayramı bizimki ilə fərği elə bunda dır. biz böyüklərə bayramlıq vermərik. Bu gecə hər kəs yeyir içir. Biz də axır da öz bayramlarımıza oxşasın deyə musiqi ilə çalıb əyləndik.

۱۳۸۷/۱۰/۲

کریسمس در نروژ


ماه دسامبر رنگ و بوی دیگری در نروژ دارد. مراسم و تعطیلات کریسمس تقریبا همه چیز را در این ماه تحت الشعاع خود قرار میدهد. تمام تلویزیون و رادیو و رسانه ها ار کریسمس صحبت می کنند. تندیس های پاپانوئل همه جا را پر کرده است. بزرگترها مدت هاست که برای تعطیلات کریسمس نقشه می کشند. بازار پر است از مردمی که در فکر خرید عید کریسمس هستند. بچه ها با ذوق عجیبی منتظر این ایام هستند. آنها از دو هفته به کریسمس مانده ترانه های کریسمس را در مدارس تمرین کرده، کادو هایی برای بزرگتر ها درست کرده اند. خلاصه اینکه این ماه برای آنها بسیار اهمیت دارد.

God jul بیشترین چیزی است که این روزها می شنوید. مردم انگار مهربان تر بنظر می رسند. همسایه هایی که مدتهاست با تو حرف نزده اند اکنون جلوی شما را می گیرند و از شما در مورد برنامه های کریسمس تان سوال می کنند. سفره کریسمس Julebord که از طرف کار یا اداره ترتیب داده می شود یکی از امکاناتی است که همکاران ذوق می کنند تا در آن شرکت کنند. درخت کریسمس محبوبیت زیادی در این ماه کسب می کند. و خلاصه اینکه در این ماه بسیاری از چیزها تغییر می کند.

بسیاری از مهاجرین نیز در این مراسم شرکت می کنند و آن را نیز همچون نروژی ها برپا می دارند. بسیاری از ایرانی های مهاجر از این دسته هستند. ایرانی ها با توجه به علاقه ای که به تنوع دارند، این مراسم را نیز همچون نروژی ها خوب برگزار می کنند. به خاطر همین در مقابل سوال اینکه «آیا شما کریسمس را برگزار می کنید؟» جواب آبرومندانه ای دارند.

راجع به مراسم کریسمس در نروژ بیشتر می توانید در اینجا به ترکی بخوانید.

۱۳۸۷/۱۰/۱

ایستگاه خنده با هنرمندان آذربایجانی به مناسبت شب یلدا

به مناسبت شب یلدا بهترین هدیه ی من می تواند لحظه ای آوردن خنده بر لبان خوانندگان و فارغ بودن از اوقات پرمشقت روزانه باشد. حتما این ویدئو را تا آخر ببینید تا با من هم عقیده باشید. مخصوصا آنها که بهره ای هر چند اندک از زبان آذربایجانی برده اند.

۱۳۸۷/۹/۲۴

Bəxtəvəlik

Bəxtəvərlik nədir?
Bir cümlə ilə başlanan
və bir cümlə ilə qurtarandır
bəxtəvərlik

Sənlə başlanan sabahım
Və səndə qurtaran bitən gecəm deyil mi bəxtəvərlik!

Bəxtəvərlik nədir?
Xatirə boyu ömür,
və sevirəm deyə
Sevgi ilə nefrəti barışdıran bəxtəvərlik
Yağışda səninçün ağlamaq
sənə demək
səndən busə ummaq
və sənlə qalmaqçün
Səndən ayrılmaq, bəxtəvərlik

Bəxtəvərlik o özgədirki
Arxadan biri çağırır onu “hay yoldaş!”
Göyə buraxan çərpələngini o uşaq,
Döyüş meydanından gələn məktubu oxumaqdır bəxtəvərlik
Anaya gəlin gətirmək
Ataya kömək olmaq
Özlərini sənin bəxtəvərliyinlə bəxtəvər görəndir bəxtəvərlik

Dəniz kənrında
yaslayıp uzaqlara zilləmənmək
qasırqalardan enib
qəlbindən geçərək rəsim eləmək
əvvəl adını onun əvvəl adına iləvə etmək
və ləpələr qumların nişanəsin silməsin deyə
uzanıb üstündə yuxuya dalmaq... və yuxuda gördüyn dünyadır bəxtəvərlik

Ona düşünməkdir bəxtəvərlik
Düşünmək insanları,
Insanlar səni düşünməkdir bəxtəvərlik
Bəxtəvərsizligi dərindən görmək, sezmək
Və genə bəxtəvərlikdir bəxtəvərlik...

Azər ayı 1368

۱۳۸۷/۹/۱۷

آفرین دانشجو!

چگونه با دشمنت به دوستی تا کنم؟
تو رخت زندان تن ات، وُ من تماشا کنم؟
تو رخت زندان تن ات، و من بمانم خموش؟
قسم به زن، نازنم اگر محابا کنم
اگرچه تلخ است حق، نمی توانم نهفت
زبان از آن بایدم که آشکارا کنم
سیمین بهبهانی
روز دانشجو بالاخره هنوز بوی مبارزه علیه استبداد می دهد. با وجودیکه جامعه ی ایرانی به ستم و دیکتاتوری خو کرده است، هنوز حرکت دانشجویی پویاست. من به شجاعت این دانشجویان آفرین می گویم. و امیدوارم بالاخره صدای آنها همواره رساتر از همیشه باشد. امیدوارم در عین چند صدایی و تنوع، در مبارزه با استبداد و دیکتاتوری یکصدا باشند.
در اینجا به دانشگاه شیراز می رویم و شاهد سخنان دانشجویی می شویم که با شجاعت بی نظیری لاریجانی و مجلس قانونگذاری جمهوری اسلامی را غیر قانونی می خواند. حتما این فیلم را از یوتوب تماشا کنید.
عکس هایی از تجمع دانشجویی در دانشگاه تهران ـ مراسم 16 آذر
منبع پیک ایران

معرفی فیلم: رؤیاهای پروانه

«رؤیاهای پروانه» یکی از فیلم هایی است که پیشنهاد می کنم ببینید. با تصاویری زیبا و شاعرانه ... یک فیلم درام و رمانتیک که زندگی دو  این د...